15 สัญญาณของวิกฤตวัยกลางคน Midlife Crisis

พออายุเริ่มเข้าสู่วัยกลางคน หลายคนอาจเริ่มเกิดภาวะที่เรียกว่า วิกฤตวัยกลางคน หรือ Midlife Crisis จริง ๆ แล้วภาวะนี้คืออะไรกันแน่ พออายุเริ่มเข้าเลข 4 หลายคนอาจเริ่มสัมผัสถึงความเสื่อมของร่างกาย เริ่มเสี่ยงต่อโรคต่าง ๆ มากขึ้น ในขณะที่พละกำลังทั้งทางกายและทางใจก็เริ่มไม่เหมือนสมัยหนุ่ม ๆ สาว ๆ แต่ความรับผิดชอบกลับมากขึ้น
บางคนกลายเป็นเดอะแบกคนอีกหลายคน ทั้งลูก ทั้งพ่อแม่ ทั้งลูกน้อง มีเรื่องให้ต้องคิดมากมาย รวมทั้งเรื่องฐานะความมั่นคงทางการเงิน บางคนหนักกว่านั้นคือพบเจอการเปลี่ยนแปลงใหญ่ในชีวิต เช่น เปลี่ยนงาน ตกงาน ย้ายที่อยู่ หรือสูญเสียบุคคลอันเป็นที่รัก
สิ่งเหล่านี้ยิ่งทำให้คนวัย 40 - 60 ปีเสี่ยงกับภาวะที่เรียกว่า “วิกฤตวัยกลางคน” หรือ Midlife Crisis ซึ่งเป็นภาวะทางด้านสุขภาพจิต ที่หลายครั้งคนมักเข้าใจว่าเป็นโรคซึมเศร้า แต่วิกฤตวัยกลางคนไม่ใช่อาการป่วย มักเกิดขึ้นในระยะเวลาที่สั้นกว่าโรคซึมเศร้า และอาจหายได้เองเมื่อเวลาผ่านไป
อะไรที่เป็นสาเหตุของ Midlife Crisis
ในแต่ละคนล้วนถูกกระตุ้นด้วยปัจจัยที่แตกต่างกัน แต่มีการรวบรวมสาเหตุต่าง ๆ สำหรับคนในช่วงวัย 40-60 ปี ได้ดังนี้
1) การเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย
ความแข็งแรงและพละกำลังในการทำสิ่งต่าง ๆ ลดลง อาการของโรคต่าง ๆ ก็ปรากฏมากขึ้น เข้าสู่ช่วงวัยทองที่มีการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน หลายคนเริ่มคิดถึงอดีตของตัวเองในวัยที่ร่างกายแข็งแรงมีพลังในการทำสิ่งต่าง ๆ
2) การเปลี่ยนแปลงของความสัมพันธ์
บางคู่มีการหย่าร้าง แยกทาง บางครอบครัวลูกเริ่มโต แยกออกไปใช้ชีวิตของตนเอง ซึ่งอาจเริ่มรู้สึกโดดเดี่ยวอีกครั้ง
3) ความกังวลในเรื่องต่าง ๆ
เช่น พ่อแม่เริ่มอายุมาก เริ่มมีโรคภัยไข้เจ็บตามมา ในขณะที่ต้องดูแลลูกของตนเองด้วย ภาระทางการเงินมากขึ้น บางคนเกิดการเปลี่ยนแปลงในเรื่องการงาน ได้รับการเลื่อนตำแหน่งที่ความรับผิดชอบสูงขึ้น ในขณะที่หากใครถูกให้ออกจากงานในวัยกลางคนก็มักจะยิ่งเกิดความกังวลมากขึ้น
4) การสูญเสียบุคคลที่รักในชีวิต
วัยนี้จะเริ่มถึงช่วงที่เริ่มมีคนรอบตัวจากไปมากขึ้น เช่น บุคคลในครอบครัว เพื่อนฝูง ญาติผู้ใหญ่
5) การตั้งคำถามต่อความสำเร็จในชีวิต
บางคนเห็นเพื่อนรุ่นเดียวกันประสบความสำเร็จอย่างมาก หรือเห็นรุ่นน้องหรือคนรุ่นใหม่ประสบความสำเร็จ หลายคนก็อาจกลับมาตั้งคำถามกับตนเองว่า แล้วตัวเองอยู่ตรงจุดไหนแล้ว ทำไมไม่ประสบความสำเร็จเท่าคนอื่น ๆ หรือชีวิตไม่เป็นไปตามเป้าหมายที่เคยวางไว้
อย่างไรก็ตาม แม้บางคนจะเผชิญกับปัจจัยข้างต้น แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าทุกคนจะต้องเผชิญกับภาวะวิกฤตวัยกลางคน เพราะภาวะนี้เป็นภาวะทางสุขภาพจิตใจ ซึ่งอาจเป็นผลมาจากนิสัย การตีความ ความเข้มข้นของสถานการณ์ที่เจอ กำลังใจจากคนรอบข้าง ฯลฯ
สัญญาณของวิกฤตวัยกลางคน
ลองมาเช็กกันให้ละเอียดกันอีกนิดว่า 15 สัญญาณของ Midlife Crisis มีอะไรบ้าง
1. รู้สึกวิตกกังวลกับสิ่งต่าง ๆ มากขึ้นกว่าปกติ
2. รู้สึกซึม เศร้า บางคนอาจอารมณ์ขึ้น ๆ ลง ๆ โมโหง่ายขึ้น
3. เบื่อหน่ายต่อสิ่งต่าง ๆ หมดความกระตือรือร้น หรือความมั่นใจในตัวเองหายไป
4. เริ่มตั้งคำถามที่ลึกซึ้งกับตัวเอง เกี่ยวกับเป้าหมายชีวิต ปลายทางของชีวิต คุณค่าของชีวิต หรือความสำเร็จของตัวเอง
5. คิดถึงชีวิตในอดีตของตัวเองมากขึ้น โดยเฉพาะตอนที่รุ่งเรือง หรือแข็งแรง
6. ตัดสินใจบางเรื่องแบบไม่คิดหน้าคิดหลัง หรือลังเลไปทุกเรื่อง
7. ฟุ่มเฟือย หรือใช้จ่ายเงินไปกับเรื่องที่อาจไม่จำเป็น
8. น้ำหนักขึ้นหรือลงอย่างผิดปกติ
9. กังวลกับภาพลักษณ์ รูปร่างหน้าตาของตัวเองมาก หรือในทางตรงกันข้ามคือไม่สนใจดูแลตัวเองเลย
10. เปรียบเทียบความสำเร็จของตนเองกับคนอื่น ๆ
11. นอนไม่หลับ หรือมีปัญหาเรื่องการนอน
12. คิดว่าช่วงเวลาที่ดีที่สุดของชีวิตได้ผ่านพ้นไปแล้ว เริ่มหมดหวังกับอนาคต
13. กิจวัตรประจำวันเปลี่ยนแปลงไป หมดความสนใจกับบางเรื่อง
14. บางคนอาจเริ่มเบื่อหน่ายความสัมพันธ์กับคู่รักของตนเอง
15. เริ่มปวดเมื่อยหรือเจ็บปวดในบางส่วนของร่างกาย
เหล่านี้คือสัญญาณบ่งบอกว่าคุณอาจอยู่ในภาวะวิกฤตวัยกลางคน
โดยปกติแล้ว เมื่อเวลาผ่านไป หลายคนจะรู้สึกดีขึ้น ผ่อนคลายขึ้น หรือหายจากภาวะนี้ แต่หากใครที่รู้สึกว่าตนเองรับมือไม่ไหว หรือเริ่มไม่แน่ใจว่าเกิด midlife crisis หรือซึมเศร้ากันแน่ แนะนำว่าคุณควรปรึกษาจิตแพทย์หรือนักจิตวิทยา
iSTRONG Mental Health
ผู้ดูแลสุขภาพใจให้กับบุคคล ครอบครัว และองค์กร
บริการของเรา
สำหรับบุคคลทั่วไป
• บริการปรึกษา จิตแพทย์และนักจิตวิทยา : http://bit.ly/3lmThUa
• คอร์สฝึกอบรมทักษะด้านจิตวิทยา : http://bit.ly/3RQfQwS
สำหรับองค์กร
• EAP โปรแกรมสำหรับองค์กร : http://bit.ly/3RLI8Z8
โทร. 02-0268949 หรือ Line : @istrong
ผู้เขียน
พิชาวีร์ เมฆขยาย
M.Sc. จิตวิทยาอุตสาหกรรมและองค์การ
B.Sc. จิตวิทยา
ที่ปรึกษาด้านสุขภาพจิตในองค์กร / นักออกแบบหลักสูตรการเรียนรู้ / Youtuber / Blogger
ที่มา: