8 พหุปัญญา ค้นหาความสามารถที่ส่งเสริมลูกรักได้เหนือกว่า IQ
เมื่อตอนที่ดิฉันได้ไปประชุมผู้ปกครองลูก ท่านผู้อำนวยการโรงเรียน นายภาคินัย สุนทรวิภาต ได้พูดคุยว่ามีผู้ปกครองหลายท่านกังวลเกี่ยวกับผลการเรียนของลูก หรือ IQ ของลูก กลัวว่าลูกจะเรียนไม่เก่ง เรียนไม่ทันเพื่อน จะมีปัญหาในอนาคต ซึ่งทางท่านผู้อำนวยการก็ได้อธิบายว่า IQ (Intelligence Quotient) หรือ ระดับเชาวน์ปัญญา นั้น เป็นสิ่งที่ติดตัวเด็กมาตั้งแต่เกิด เป็นผลโดยตรงจากกรรมพันธุ์ นั่นหมายความว่า IQ สามารถพัฒนาหรือเปลี่ยนแปลงได้น้อย แต่สิ่งที่สามารถ
พัฒนาและส่งเสริมให้เด็ก ๆ รวมถึงผู้ใหญ่อย่างเราให้มีศักยภาพมากยิ่งขึ้น ก็คือ “พหุปัญญา” ค่ะ โดยทฤษฎีพหุปัญญาเป็นแนวคิดของ Howard Gardner ผู้เชี่ยวชาญทางจิตวิทยา ผู้ที่คิดค้นแบบประเมินความสามารถทางปัญญาออกมาอย่างเป็นวิทยาศาสตร์ และสามารถแจกจงปัญญาออกมาได้ถึง 8 ด้าน รวมเรียกว่า พหุปัญญา ได้แก่
1. ปัญญาด้านปฏิสัมพันธ์ต่อผู้อื่น (Interpersonal Intelligence)
สำหรับเด็กที่มีความโดดเด่นด้านปฏิสัมพันธ์ต่อผู้อื่น คุณพ่อ คุณแม่จะสังเกตได้โดยง่าย คือ เด็ก ๆ จะพูดเก่ง เข้ากับคนอื่นได้ง่าย สามารถพูดคุยสื่อสารด้วยคำพูด และอารมณ์ได้อย่างเหมาะสม เมื่อเข้าสู่วัยรุ่นจะรู้จักอารมณ์ผู้อื่นได้ดี รู้จักกาลเทศะ มีมารยาททางสังคม กล้าคิด กล้าพูด กล้าแสดงออกอย่างเหมาะสม โดยคุณพ่อ คุณแม่สามารถส่งเสริมเด็ก ๆ ได้โดยการฝึกการพูด ฝึกการสื่อสาร อาจให้เข้าชมรมที่เน้นการแสดงออก เช่น การแสดง โต้วาที นาฏศิลป์ ดนตรี บัลเล่ต์ เป็นต้น และสามารถประกอบอาชีพนักแสดง นักการทูต นักพูด อินพลูเอนเซอร์ นักขาย ครู นักสังคมสงเคราะห์ และนักจิตวิทยาได้เป็นอย่างดี
2. ปัญญาด้านปฏิสัมพันธ์ต่อตนเอง (Intrapersonal Intelligence)
เมื่อพหุปัญญาด้านแรก คือ ด้านปฏิสัมพันธ์ต่อผู้อื่น ดังนั้นด้านที่สองที่ตามมาติด ๆ นั่นก็คือ ปัญญาด้านปฏิสัมพันธ์ต่อตนเอง ซึ่งเด็กหรือผู้ที่มีความโดดเด่นในปัญญาด้านนี้จะมีความเข้าใจตนเองสูง ค้นพบตนเองได้เร็ว รับรู้ว่าตนเองมีความชอบ – ความไม่ชอบ ในเรื่องอะไร มีความสามารถในการควบคุมตนเองดี ใส่ใจตนเองมาก แต่มีข้อเสียคือจะค่อนข้างระวังตัว และไว้ใจคนอื่นยาก โดยข้อสังเกตคือเด็ก ๆ มักจะชอบอยู่คนเดียว ชอบทำกิจกรรมที่ได้เรียนรู้ตนเอง อยู่กับตนเอง เช่น อ่านหนังสือ ทำงานศิลปะ และมุมโปรดของพวกเขาก็คือห้องสมุดนั่นเอง โดยอาชีพที่เขาสามารถทำได้ดี ก็คือ นักจิตวิทยา นักศาสนศาสตร์ นักเขียน เจ้าของกิจการ ศิลปิน และนักวิทยาศาสตร์ ค่ะ
3. ปัญญาค้านตรรกศาสตร์ - คณิตศาสตร์ (Logical-Mathematical Intelligence)
ผู้ที่โดดเด่นในปัญญาด้านนี้จะเรียนเลข เรียนการคำนวณเก่งมาก คณิตคิดเร็วคือมาที่หนึ่ง ฟิสิกส์ คอมพิวเตอร์ หรือคำนวณ รวมถึงวิชาหรือกิจกรรมที่ใช้เหตุและผลพวกเขาจะทำได้ดีมาก เข้าใจเรื่องซับซ้อนได้ง่าย ๆ ดังนั้นหากคุณพ่อ คุณแม่สังเกตเห็นว่าลูกมีความโดดเด่นด้านการคำนวณ หรือการใช้เหตุผล สามารถส่งเสริมได้โดยการให้ลูกเข้าชมรมคณิตศาสตร์ เรียนสายวิทยาศาสตร์ – คณิตศาสตร์ เข้าชมรมคอมพิวเตอร์ หุ่นยนต์ หรือสิ่งประดิษฐ์ และจากการศึกษาทางจิตวิทยายังพบอีกว่า ผู้ที่มีปัญญาโดดเด่นในด้านนี้มักจะมี IQ สูง แต่นั่นก็ไม่ได้หมายความว่าผู้ที่มีปัญหาโดดเด่นในด้านอื่นจะมี IQ น้อยแต่อย่างใดนะคะ อาชีพที่เหมาะสมกับพวกเขา ก็คือ วิศวกร นักวิทยาศาสตร์ นักคณิตศาสตร์ แพทย์ นักเศรษฐศาสตร์
4. ปัญญาด้านมิติสัมพันธ์ (Visual - Spatial Intelligence)
เด็กที่มีความโดดเด่นด้านมิติสัมพันธ์จะสามารถมองเห็นความสัมพันธ์ระหว่างภาพและพื้นที่ได้อย่างรวดเร็ว สามารถต่อจิ๊กซอว์ได้เร็ว ประกอบตัวต่อได้อย่างง่าย ๆ ชอบงานประดิษฐ์ งานก่อสร้าง ชอบเกมแก้ปริศนา เขาวงกต สามารถจำภาพ หรือใช้สายตาในการจดจำได้ดีเยี่ยม โดยคุณพ่อ คุณแม่สามารถส่งเสริมได้โดยสนับสนุนให้เข้าชมรมการประดิษฐ์ วิศวกรน้อย ซื้อตัวต่อมาให้เล่น หรือเล่นเกมปริศนาต่าง ๆไปกับเขา และอาชีพที่เขาสามารถทำได้ดี ก็คือ วิศวกร สถาปนิก นักประดิษฐ์ ศิลปิน
5. ปัญญาด้านการเคลื่อนไหวทางร่างกาย (Bodily - Kinesthetic Intelligence)
เด็กที่มีความโดดเด่นด้านปัญญาในด้านนี้จะซนมาก อยู่ไม่นิ่ง จนคุณพ่อ คุณแม่อาจสงสัยว่าลูกจะเป็นโรคสมาธิสั้น (Attention Deficit Hyperactivity Disorder; ADHD) ซึ่งสามารถพาเด็ก ๆ ไปพบนักจิตวิทยาและจิตแพทย์เพื่อช่วยวิเคราะห์ วินิจฉัยได้ค่ะ ซึ่งเด็ก ๆ เหล่านี้จะมีความแข็งแรงด้านกล้ามเนื้อสูง สามารถขยับร่างกาย หรือใช้ร่างกายในการทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้ดี มีความสมดุลทางร่างกายสูง โดยคุณพ่อ คุณแม่สามารถส่งเสริมให้เข้าชมรมกีฬาต่าง ๆ ได้ค่ะ เช่น ยิมนาสติก เทควันโด หรือชมรมเต้น ก็สามารถส่งเสริมได้เช่นกัน และอาชีพที่เหมาะสม ก็คือ นักกีฬา นักเต้น นักแสดง และทหาร
6. ปัญญาด้านภาษา (Linguistic Intelligence)
เด็กที่มีความโดดทางปัญญาด้านภาษา จะเรียนรู้การพูด การใช้ภาษาได้เร็ว จำคำศัพท์ได้เยอะมาก สามารถสื่อสารกับผู้อื่นได้อย่างเข้าใจ และมักจะใช้คำยากเกินวัยในการสื่อสาร สามารถอธิบายสิ่งต่าง ๆ ออกมาเป็นคำพูด หรือข้อความได้ดีมาก มีทักษะการฟัง พูด อ่าน และเขียนได้อย่างดีเยี่ยม และมี IQ สูง โดยคุณพ่อ คุณแม่สามารถส่งเสริมได้โดยการอ่านหนังสือให้ฟัง ชวนฟังเพลงที่สร้างสรรค์ ส่งเข้าชมรมโต้วาที ชมรมนักพูด สนับสนุนให้ลูกมีงานเขียนเป็นของตนเอง เช่น เรียงความ บล็อก บทความ เฟสบุ๊กเพจ เป็นต้น และอาชีพที่เหมาะสมกับพวกเขา ก็คือ นักเขียน นักกฎหมาย นักปรัชญา นักหนังสือพิมพ์ นักการเมือง กวี ครู และนักเคลื่อนไหวทางสังคม
7. ปัญญาด้านเข้าใจธรรมชาติ (Naturalist Intelligence)
เด็กที่มีความโดดเด่นด้านเข้าใจธรรมชาติค่อนข้างหายากมากแล้วในปัจจุบัน เพราะส่วนใหญ่จะโตในเมือง แต่ถ้าเด็ก ๆ มีปัญญาในด้านดังกล่าว เขาจะเสาะแสวงหาธรรมชาติ และกระตือรือร้นที่เรียนรู้ธรรมชาติ ไม่กลัวลำบาก มีความกระตือรือร้นอย่างมากที่จะสัมผัสสิ่งต่าง ๆ ในธรรมชาติ เด็กเหล่านี้จะมีความกล้า ความอึด ความลุยมากกว่าเด็กที่มีความโดดเด่นทางปัญญาในด้านอื่น ๆ ซึ่งคุณพ่อ คุณแม่สามารถส่งเสริมได้โดยพาเด็ก ๆ ไปเที่ยวป่า ไปสถานที่ท่องเที่ยวธรรมชาติ พาไปออกแคมป์ เดินป่าสั้น ๆ พาไปผจญภัยเล็ก ๆ เป็นต้น และมีอาชีพที่เหมาะสม ดังนี้ นักวิทยาศาสตร์ นักธรรมชาติวิทยา นักอนุรักษ์ เกษตรกร
8. ปัญญาด้านดนตรี (Musical Intelligence)
เด็กที่มีความโดดเด่นทางปัญญาในด้านนี้น่าจะสังเกตได้ค่อนข้างง่าย เพราะเด็ก ๆ จะอินกับเพลงมาก ฟังเพลงแนวที่ชอบรอบเดียวก็จำทำนอง เนื้อร้อง และที่สำคัญคือเข้าใจความหมายของเพลง หรือเสียงดนตรีได้ มีความแม่นเรื่องจังหวะ สนใจการแสดงออกตามเพลง หรือเสียงดนตรี ไวต่อเสียง โดยคุณพ่อ คุณแม่สามารถส่งเสริมได้โดยการให้เขาเรียนดนตรี เรียนเต้น หรือเข้าชมรมดนตรีไทย ดนตรีสากล บัลเล่ต์ ชมรมเต้น เป็นต้น และมีอาชีพที่สามารถทำได้ดี คือ นักดนตรี นักร้อง วาทยกร ดีเจ นักพูด นักแต่งเพลง โปรดิวเซอร์เพลง เป็นต้น
ทั้งนี้ ความโดดเด่นของทฤษฎีพหุปัญญาอีกข้อหนึ่ง ก็คือ เด็กทุกคนสามารถมีความโดดเด่นทางปัญญาได้มากกว่าหนึ่งด้าน เช่น เด็กบางคนมีปัญญาด้านดนตรีและด้านการเคลื่อนไหวทางร่างกาย ทำให้เขาเต้นโคฟเวอร์เก่งมาก หรือผู้ที่มีปัญญาด้านปฏิสัมพันธ์ต่อตนเองโดดเด่นพอ ๆ กับปัญญาด้านปฏิสัมพันธ์ต่อผู้อื่น ก็จะเป็นคนที่อบอุ่น เป็นที่ปรึกษาที่ดี เป็นผู้ฟังที่ดี และหากคุณพ่อ คุณแม่สนใจอยากให้น้องทดสอบพหุปัญญา ก็สามารถค้นหาที่ google และพิมพ์ว่าแบบทดสอบพหุปัญญาได้เลยค่ะ เมื่อทดสอบเสร็จจะแสดงผลการทดสอบออกมาเป็นกราฟได้เลยว่าเด็ก ๆ หรือเราเองโดดเด่นทางปัญญาในด้านไหนบ้าง เพื่อจะได้ส่งเสริมได้อย่างเหมาะสม และเด็ก ๆ เองก็จะได้มีการเรียนรู้อย่างมีความสุขค่ะ
สำหรับใครที่กำลังเครียด กังวล คิดมาก ทั้งเรื่องของปัญหา Burn Out จากการทำงาน ปัญหาความสัมพันธ์ต่างๆ ในครอบครัว คนรัก ไปจนถึงภาวะต่างๆ เช่น ซึมเศร้า ทุกปํญหาสำคัญและเป็นเรื่องใหญ่สำหรับเราเสมอ
iSTRONG ยินดีให้บริการ ปรึกษาด้านสุขภาพจิตโดยผู้เชี่ยวชาญ ทั้งจากจิตแพทย์และนักจิตวิทยา ดูรายละเอียดได้ที่นี่
iSTRONG Mental Health
ผู้ดูแลสุขภาพใจให้กับบุคคล ครอบครัว และองค์กร
บริการของเรา
สำหรับบุคคลทั่วไป
บริการปรึกษา จิตแพทย์และนักจิตวิทยา : http://bit.ly/3lmThUa
คอร์สฝึกอบรม การเป็นนักจิตวิทยาให้คำปรึกษา : http://bit.ly/3RQfQwS
สำหรับองค์กร
EAP โปรแกรมสำหรับองค์กร : http://bit.ly/3RLI8Z8
โทร. 02-0268949 หรือ Line : @istrong
บทความแนะนำ : 2 สิ่งที่นักจิตวิทยายืนยันว่าคนประสบความสำเร็จต้องมี
อ้างอิง : Howard Gardner. (1983). Multiple intelligences. [Online]. Available URL: http://tip.psychology.org/gardner.html
จันทมา ช่างสลัก บัณฑิตจากรั้ว มช. และมหาบัณฑิตจาก NIDA ปัจจุบันเป็นคุณแม่ลูก 1 ผู้เป็นทาสแมว ที่มุ่งมั่นจะพัฒนาการเขียนบทความจิตวิทยาให้โดนใจผู้อ่าน และสร้างแรงกระเพื่อมทางสังคม ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในเชิงบวกบนโลกใบนี้
.png)
.png)
