ช้อปปิ้งคลายเครียดได้จริงหรือไม่ มาไขข้อข้องใจกับ Retail Therapy
หากชีวิตมีปัญหา วิธีแก้ปัญหาที่เร็วที่สุด ก็คือ ใช้เงินแก้ปัญหา แต่ก็นั่นละค่ะ ปัญหาส่วนใหญ่ที่เราเผชิญก็เกิดมาจาก “ไม่มีเงิน” กันทั้งนั้น ถึงกระนั้นก็ตามเมื่อเราเครียดมาก ๆ เราก็มีความต้องการที่จะใช้เงินซื้อความสุข เพราะเราค้นพบว่า “การช้อปปิ้งคลายเครียดได้” ซึ่งก็มีหลาย ๆ คนข้องใจว่า การช้อปปิ้งคลายเครียดได้จริงหรือ หรือเป็นเพียงอุปปาทานที่เราคิดไปเอง บทความจิตวิทยานี้มีคำตอบมาฝากค่ะ
ผู้เชี่ยวชาญทางจิตวิทยาเรียกการช้อปปิ้งคลายเครียด ว่า Retail Therapy ซึ่งเป็นชื่อทางการของ Shopping Therapy โดยงานวิจัยทางจิตวิทยาจากประเทศสหรัฐอเมริกา พบว่า การใช้ Retail Therapy หรือ ช้อปปิ้งคลายเครียดนั่นเป็นที่นิยมอย่างมากในหมู่เพศหญิง และผู้ที่มีเพศสภาพเป็นหญิง โดยส่วนใหญ่มีอายุอยู่ในช่วงวัยรุ่นตอนปลาย โดยในประเทศสหรัฐอเมริกานั้น พบว่า มีประชากรมากกว่า 30% ที่ใช้ Retail Therapy ในการลดความเครียดกันเลยทีเดียว อีกทั้งยังมีงานวิจัยทางจิตวิทยามากมายเลยค่ะที่ได้ศึกษาเรื่องนี้ซึ่งสามารถสรุปข้อยืนยันว่าการช้อปปิ้งคลายเครียดได้จริง ดังนี้ค่ะ
1. ทำให้อารมณ์ของเราดีขึ้น
งานศึกษาของ Selin Atalay และ Margaret Meloy ซึ่งเป้นผู้เชี่ยวชาญทางจิตวิทยา พบว่า การช้อปปิ้งคลายเครียดได้ เพราะช่วยทำให้เราอารมณ์ดีขึ้น แม้จะเป็นความรู้สึกดีขึ้นเพียงชั่วคราว แต่ก็ช่วยบรรเทาความเครียดได้มากพอสมควรทีเดียว ซึ่งสอดคล้องกับผลการศึกษาของ Paul J. Zak ที่พบว่า การช้อปปิ้งคลายเครียดช่วยเพิ่มความสุขได้มากถึง 11% และสมองยังหลั่งสารแห่งความสุข หรือ Oxytocin มากขึ้น 38% อีกด้วย ซึ่งเทียบเท่ากับความสุขของการได้กอดกับคนรัก หรือการอยู่ใกล้ชิดคนรักเลยทีเดียว
2. ส่งเสริม sense of control
จากการศึกษาเรื่อง Retail Therapy ยังพบอีกว่า การช้อปปิ้งคลายเครียด สามารถช่วยให้เราเกิดความรู้สึกว่าชีวิตควบคุมได้ หรือ sense of control เนื่องจากการช้อปปิ้งจะทำให้เรารู้สึกว่าเราเป็นเจ้าของเงิน การจะซื้อ หรือเลือกซื้อสิ่งใดก็ตาม เราเป็น “ผู้เลือก” อีกทั้งเรายังมีอำนาจในการต่อรองว่าจะซื้อสิ่งใด จะซื้อเท่าใด และต้องการอะไรเป็นของแถม รวมถึงการได้รับบริการที่ดีจากผู้ขาย หรือพนักงานขายที่ทำให้เรารู้สึกว่าเรามีคุณค่า เราสามารถควบคุมสิ่งต่าง ๆ ในชีวิตได้ นั่นจึงทำให้เรารู้สึกผ่อนคลายจากความเครียด เพราะความเครียดทำให้เรารู้สึกว่าถูกกดทับ ไม่มีสิทธิเลือก และควบคุมอะไรไม่ได้
3. กระตุ้นความคิดสร้างสรรค์
ทุกครั้งที่เราไปเดินห้างสรรพสินค้า หรือเพียงแค่เข้าแอปพลิเคชั่นช้อปปิ้ง เราจะรู้สึกตื่นเต้น และตื่นตาตื่นใจไปกับสินค้าใหม่ ๆ โปรโมชั่นดี ๆ เพลิดเพลินไปกับรูปลักษณ์น่าสนใจของสินค้า และรู้สึกประหลาดใจไปกับคุณสมบัติของสินค้าที่แปลกใหม่ ทันสมัย ซึ่งสิง่เหล่านี้สามารถช่วยให้เราเกิดจิตนาการโลดแล่น มีความคิดสร้างสรรค์ สมองปลอดโปร่ง จิตใจผ่อนคลาย เพราะความคิดของเรามุ่งอยู่ที่สินค้าต่าง ๆ จนตัดขาดกับปัญหารอบข้าง
4. ช่วยให้เกิดความรู้สึกพึงพอใจในการใช้ชีวิต
ผลการศึกษาทางจิตวิทยา พบว่า การช้อปปิ้งช่วยทำให้สมองหลั่งสาร Dopamine ซึ่งเป็นสารแห่งความพึงพอใจออกมา ส่งผลให้ผู้ที่ช้อปปิ้งจะมีความพึงพอใจในตนเอง พึงพอใจในการใช้ชีวิตมากขึ้น เพราะได้ของใช้ใหม่ เครื่องสำอางใหม่ หรือได้เพิ่มความสุขในชีวิตด้วยการซื้อของที่ถูกใจ ได้รับการดูแล ใส่ใจจากผุ้ขาย หรือพนักงานขาย ดังนั้นจึงไม่แปลกใจเลยว่า เพราะเหตุใดเมื่อเจอความเครียด ความกดดัน คนส่วนใหญ่จึงไปช้อปปิ้งคลายเครียด เพื่อให้พึงพอใจกับชีวิตมากขึ้นนั่นเอง
5. พักความเครียดในชั่วระยะหนึ่ง
เมื่อเราช้อปปิ้ง สมองของเราจะจดจ่อความสนใจอยู่กับสินค้ารอบตัว หรือสินค้าที่เรากำลังมองหา ซึ่งส่งผลทางบวกอย่างยิ่งต่อสภาพอารมณ์ เพราะช่วยให้เราสงบ เกิดความผ่อนคลายจิตใจมากขึ้น ทั้งจากสิ่งของสวยงาม กลิ่นหอมสดชื่นจากเครื่องอโรมาในห้างสรรพสินค้า การได้ทดลองใช้สินค้าใหม่ ๆ หรือการเห็นราคา หรือโปรโมชั่นที่ยวนใจ ก็ช่วยให้เราตัดขาดจากสิ่งที่ทำให้เราเครียดไปได้ชั่วขณะ ซึ่งช่วยให้ความเครียดของเราลดลงอย่างมากในขณะช้อปปิ้ง
6. สุขภาพกายและใจดีขึ้น
ในขณะที่เราช้องปิ้ง มีผลการศึกษาพบว่า ร่างกายของเราจะอยู่ในสภาวะผ่อนคลาย โดยหัวใจจะมีอัตราการเต้นที่ช้าลง 5% และมีความถี่ในการหายใจต่ำลงมากถึง 32% นั่นทำให้ร่างกายและสมองได้รับออกซิเจน (Oxygen) มากขึ้น เลือดในร่างกายไหลเวียนได้สะดวกขึ้น หัวใจสูบฉีดเลือดได้อย่างเต็มศักยภาพมากขึ้น กล้ามเนื้อต่าง ๆ ผ่อนคลาย สมองปลอดโปร่ง และจิตใจเราเองก็สงบตามไปด้วย ถ้าหากเราสามารถควบคุมอัตราการเต้นของกหัวใจ และความถี่ในการหายใจได้เป็นระยะเวลาต่อเนื่อง ร่างกายของเราจะแข็งแรงมากขึ้น และสภาพจิตใจของเราก็จะสดใสมากขึ้นด้วยเช่นกัน
ถึงแม้ว่าจะมีผลการศึกษาทางจิตวิทยามากมายจากหลายประเทศมายืนยันว่า Retail Therapy หรือ การช้อปปิ้งช่วยคลายเครียดได้จริง แต่ก็เป็นเพียงการผ่อนคลายในระยะสั้น ไม่ใช่การแก้ไขปัญหาถาวร และในการช้อปปิ้งแต่ละครั้งเราก็ควรคำนึงถึงสภาพคล่องทางการเงินของเราด้วยนะคะ ไม่เช่นนั้นแล้วตอนสิ้นเดือนเราจะวนลูปมาเครียดกันใหม่ และยังเป็นความเครียดจากปัญหาทางการเงินที่แก้ไขได้ยากกว่าเดิมอีกต่างหาก
iSTRONG ยินดีให้บริการ ปรึกษาด้านสุขภาพจิตโดยผู้เชี่ยวชาญ ทั้งจากจิตแพทย์และนักจิตวิทยา ดูรายละเอียดได้ที่นี่
iSTRONG Mental Health
ผู้ดูแลสุขภาพใจให้กับบุคคล ครอบครัว และองค์กร
บริการของเรา
สำหรับบุคคลทั่วไป
บริการปรึกษา จิตแพทย์และนักจิตวิทยา : http://bit.ly/3lmThUa
คอร์สฝึกอบรม การเป็นนักจิตวิทยาให้คำปรึกษา : http://bit.ly/3RQfQwS
สำหรับองค์กร
EAP โปรแกรมสำหรับองค์กร : http://bit.ly/3RLI8Z8
โทร. 02-0268949 หรือ Line : @istrong
อ้างอิง : 1. Mission To The Moon. (2021, 21 เมษายน). เครียดทีไรเสียเงินทุกครั้ง! ‘Retail Therapy’ เหตุผลที่ทำไมเวลาคนเรารู้สึกดาวน์ถึงชอบช้อปปิ้ง. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 24 พฤศจิกายน 2566 จาก https://www.facebook.com/missiontothemoonofficial/photos/a.215431685328083/1528198234051415/?type=3&locale=th_TH
2. OOCA. (2020, 3 เมษายน). Retail Therapy : ช้อปปิ้งให้หายเครียด หรือเครียดกว่าเดิมกันนะ ?. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 24 พฤศจิกายน 2566 จาก https://blog.ooca.co/2020/04/03/retail-therapy-%E0%B8%8A%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%9B%E0%B8%9B%E0%B8%B4%E0%B9%89%E0%B8%87%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B9%89%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%94/
3. Warittha Saejia. (2019, 2 พฤศจิกายน). ‘Retail Therapy’ กับเหตุผลที่การช้อปปิ้งเพื่อบำบัดอาจทำให้เครียดหนักกว่าเดิม. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 24 พฤศจิกายน 2566 จาก https://thematter.co/social/retail-therapy-can-cause-more-stress/89019
จันทมา ช่างสลัก บัณฑิตจากรั้ว มช. และมหาบัณฑิตจาก NIDA ปัจจุบันเป็นคุณแม่ลูก 1 ผู้เป็นทาสแมว ที่มุ่งมั่นจะพัฒนาการเขียนบทความจิตวิทยาให้โดนใจผู้อ่าน และสร้างแรงกระเพื่อมทางสังคม ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในเชิงบวกบนโลกใบนี้
.png)
.png)
