ประโยชน์ของการเดินเล่นในสวนต่อสุขภาพจิต

ชีวิตของคนยุคใหม่ต่างไปจากคนยุคก่อนมาก โดยเฉพาะคนในเมืองใหญ่ ๆ ที่วิถีชีวิตเต็มไปด้วยเรื่องยุ่ง ๆ จนทำให้ไม่มีเวลาและโอกาสในการเลือกกิจกรรมสำหรับพักผ่อนหย่อนใจในรูปแบบที่จะได้พักกายพักใจจริง ๆ กิจกรรมยามว่างของคนส่วนใหญ่จึงหนีไม่พ้นการไถมือถือ อยู่กับสังคม social หรือเล่นเกมออนไลน์ ซึ่งหลายคนก็เริ่มเกิดอาการสมาธิไม่ค่อยดี ประสาทสัมผัสทำงานได้น้อยลง มีแนวโน้มเป็นโรคอ้วนได้มากขึ้น มีโอกาสป่วยด้านสุขภาพกายและสุขภาพจิตตามมา ซึ่งอาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณบ่งถึงอาการของโรคขาดธรรมชาติ (Nature-Deficit Disorder: NDD)

โรคขาดธรรมชาติ (Nature-Deficit Disorder: NDD) เป็นคำที่เกิดขึ้นมาในปี ค.ศ. 2005 โดย Richard Louv ผู้เขียนหนังสือ “Last Child in the Woods: Saving Our Children From Nature-Deficit Disorder” ซึ่งเป็นหนังสือที่ชี้ชวนให้เห็นถึงความสำคัญของการได้มีโอกาสไปสัมผัสกับธรรมที่ส่งผลดีต่อร่างกายและจิตใจของคนเรา อย่างไรก็ตาม แม้ว่าการได้ไปสัมผัสธรรมชาติในลักษณะของป่า เขา น้ำตก ลำธาร ทะเล และหาดทราย จะเป็นกิจกรรมที่ช่วยชาร์จพลังใจได้ดีเยี่ยม แต่ก็ใช่ว่าทุกคนจะสะดวกไปสัมผัสธรรมชาติในลักษณะดังกล่าว ดังนั้น บทความนี้จึงอยากจะเชิญชวนให้คุณนึกถึงสถานที่ที่คุณจะสามารถสัมผัสกับธรรมชาติได้ง่ายขึ้นและอยู่ไม่ไกลจากคุณมากนักก็คือ “สวน (park)” และกิจกรรมที่ง่ายที่สุดที่สามารถทำได้โดยไม่ต้องใช้อุปกรณ์ใด ๆ ก็คือการเดินเล่นในสวนที่มีการดูแลจัดวางพืชพรรณซึ่งมองดูแล้วรู้สึกผ่อนคลาย (Therapeutic Garden) โดยเทคนิคในการจัดสวนให้เป็นไปเพื่อความผ่อนคลายร่างกายและจิตใจ มีตัวอย่างดังนี้

ปลูกไม้ดอกสีสันสดใสหลากหลายชนิดที่ออกดอกในช่วงเวลาต่างกัน ช่วยสร้างความตื่นเต้นแปลกใหม่แก่ผู้ที่โศกเศร้าให้ได้รับความเบิกบานและมีกำลังใจในทุกวันที่ออกมาใช้พื้นที่สวน
พืชบางชนิด เช่น มินต์ ทาร์รากอน เสจ และโรสแมรี่ ที่มีกลิ่นเฉพาะที่ช่วยให้รู้สึกผ่อนคลาย เวลาคุณรดน้ำก็จะพลอยได้กลิ่นหอมของพืชนั้นไปด้วย
เมื่อลมพัดผ่านใบไม้บางชนิด เช่น ใบหลิว จะสีกันจนเกิดเสียงที่ให้ความรู้สึกผ่อนคลาย (แต่จะรับรู้ได้ดีที่สุดในย่านพักอาศัยที่สงบ ปราศจากเสียงรบกวนจากภายนอก)
ปล่อยให้พุ่มไม้ (ที่ปราศจากหนามและพิษที่เป็นอันตราย) ยื่นเข้ามาระทางเดินบ้าง ช่วยให้ผู้ที่เดินผ่านได้สัมผัสกับพุ่มไม้และใบไม้ สร้างความเชื่อมโยงระหว่างคนกับธรรมชาติได้ดียิ่งขึ้น
ปลูกมอสส์บนก้อนหิน ช่วยให้ความรู้สึกดีแก่ผู้พบเห็นแม้ไม่ได้สัมผัส และเมื่อสัมผัสก็ให้ความรู้สึกผ่อนคลายได้อย่างน่ามหัศจรรย์
เงาไม้สามารถให้แสงรำไรและลดอุณหภูมิจากแสงแดดได้เทียบเท่ากับตาข่ายกรองแสง (Shading Net) 50 เปอร์เซ็นต์เลยทีเดียว ทั้งยังทำให้เกิดสุนทรียภาพในการชมสวนและทำกิจกรรมต่าง ๆ ขณะเดียวกันก็จำเป็นต้องตัดแต่งกิ่งไม้ให้โปร่ง เพื่อให้ลมพัดผ่านลงมาได้ และไม่เป็นที่อยู่อาศัยของยุง

ทั้งนี้ สำหรับคนที่อาจจะไม่มีพื้นที่มากพอที่จะจัดสวนได้ ก็อาจจะใช้วิธีการไปเดินตามสวนสาธารณะเพื่อให้ตัวเองได้มีโอกาสสัมผัสธรรมชาติได้เช่นกัน ซึ่งประโยชน์ของการสัมผัสธรรมชาติ ได้แก่

1. ธรรมชาติช่วยให้จิตใจที่วุ่นวายทำงานช้าลง

กิจวัตรประจำวันของคนยุคใหม่ เช่น การทำงาน การเรียนหนังสือ หรือการเล่น social กระตุ้นให้สมองต้องทำงานหนัก ส่งผลให้ระบบต่าง ๆ ในร่างกายพลอยทำงานหนักตามไปด้วย รวมถึงทำให้จิตใจอยู่ในสภาพวุ่นวายไม่สงบ การไปสัมผัสธรรมชาติจะช่วยให้สมองกลับเข้าสู่สภาวะสงบ ส่งผลให้ร่างกายจิตใจกลับมาผ่อนคลายอีกครั้ง ซึ่งมันคือสภาวะที่คุณจะได้พักผ่อนอย่างแท้จริง

2. ธรรมชาติช่วยเพิ่มความสุข

มนุษย์ถือกำเนิดจากธรรมชาติ ธรรมชาติและมนุษย์จึงไม่อาจตัดขาดออกจากกันได้ ทำให้เมื่อไหร่ก็ตามที่มนุษย์ไม่รู้สึกว่าตัวเองเชื่อมโยงกับธรรมชาติก็จะเริ่มรู้สึกเศร้า หดหู่ อ้างว้าง ไม่มีชีวิตชีวา เสียสมาธิง่าย ในประเทศญี่ปุ่นจึงมีการบำบัดด้วยการอาบป่า ซึ่งมีชื่อเรียกว่า “ชินรินโยคุ” โดยมีนักวิจัยทำการศึกษาพบว่า ชินรินโยคุส่งผลให้อารมณ์ คุณภาพในการนอนหลับ และการทำสมาธิดีขึ้น รวมทั้งสามารถลดฮอร์โมนความเครียด อารมณ์ซึมเศร้า และความดันเลือดได้ เนื่องจากสารเคมีที่ปล่อยมาจากต้นไม้ในป่าซึ่งมีชื่อว่าไฟทอนไซด์ (Phytoncide) สามารถช่วยส่งเสริมระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายได้ แต่ก็เช่นเดิมค่ะ บางคนอาจจะไม่มีเวลาเก็บกระเป๋าไปเดินป่า ก็สามารถใช้วิธีเดินเล่นในสวนสาธารณะที่มีต้นไม้ต้นใหญ่ ๆ ให้คุณได้สัมผัสแทนก็ได้

3. ธรรมชาติช่วยลดเครียดและสร้างสมาธิ

มีผู้ที่พบข้อมูลว่าการได้สัมผัสกับธรรมชาติแม้เพียงช่วงเวลาสั้น ๆ สามารถลดความเครียดได้ ไม่ว่าจะเป็นการออกไปตามแถบชนบทที่มีทัศนียภาพเป็นสีเขียวขจี หรือการเดินเล่นในสวนที่มีต้นไม้หลากหลายชนิด นอกจากนั้น การที่คุณได้มาอยู่กับธรรมชาติที่อยู่ตรงหน้า นั่งมองใบไม้ที่พลิ้วไหว ดอกไม้สีสวย ได้หยุดมองดูความใหญ่โตของต้นไม้บางต้น หรือรูปทรงที่ดูแปลกตาของพืชพรรณบางชนิด มันก็คือเทคนิคหนึ่งที่จะช่วยพาตัวเองออกห่างจากความคิดฟุ้งซ่านในหัวแล้วมาอยู่กับปัจจุบันที่อยู่ตรงหน้า ซึ่งสามารถลดความเครียดสร้างสมาธิให้กับคุณ

iSTRONG ศูนย์ให้คำปรึกษาด้านสุขภาพจิตและครอบครัว

บริการให้คำปรึกษาโดยนักจิตวิทยา นักจิตบำบัด นักจิตวิทยาคลินิกที่มีใบรับรอง

สามารถเลือกคุยทางโทรศัพท์หรือการพูดคุยแบบส่วนตัว (Private Counseling)

และคอร์สออนไลน์ | Classroom Workshop

รวมถึงบทความจิตวิทยาอีกมากมาย

Contact : https://www.istrong.co/service

อ้างอิง

[1] 3 Reasons Why Nature is Good for Your Mental Health. Retrieved from. https://www.starkhelpcentral.com/reasons-why-nature-good-for-mental-health

[2] รู้จัก “Therapeutic Garden” การจัดสวนเพื่อบำบัดจิตใจและคลายเครียด

บทความที่เกี่ยวข้อง . Retrieved from. https://www.baanlaesuan.com/250083/ideas/garden-ideas/therapeutic-garden

[3] What is Nature-Deficit Disorder?. Retrieved from. https://richardlouv.com/blog/what-is-nature-deficit-disorder/

[4] ชินรินโยคุ การอาบป่าบำบัดแบบญี่ปุ่น. Retrieved from. https://ngthai.com/science/28136/shinrinyoku/

บทความที่เกี่ยวข้อง

[1] ครอบครัวพากันเดินทางไกลเพื่อเยียวยาความเศร้าจากการสูญเสีย.

ประวัติผู้เขียน

นางสาวนิลุบล สุขวณิช (เฟิร์น) จบการศึกษาระดับปริญญาโทในสาขาจิตวิทยาการปรึกษา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และระดับปริญญาตรีสาขาจิตวิทยา(คลินิก) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ปัจจุบันเป็นนักจิตวิทยาการปรึกษาประจำมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา และเป็นนักเขียนของ iSTRONG