CBT : คุณค่าของชีวิตจะนำพาเราก้าวผ่านวิกฤต COVID-19

ในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรค COVID-19 อาจทำให้หลายคนเครียดและวิตกกังวล หลายคนเป็นหนักถึงขนาดรู้สึกสิ้นหวังในชีวิต ไม่อยากทำกิจกรรมใด ๆ ทั้งสิ้น แม้ว่าจะเคยทำให้เรามีความสุข นักจิตวิยาแนะนำว่า ด้วยหลักการของ Cognitive Behavior Theory (CBT) คุณค่า (value) ที่เราให้ความสำคัญสามารถเป็นตัวนำทางให้เราเดินผ่านวิกฤตต่าง ๆ ในชีวิตไปได้

ในภาวะวิกฤตของชีวิต หรือ เช่นในช่วงการแพร่ระบาดของโรค COVID-19 ที่หลายคนได้รับผลกระทบในรูปแบบต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น การใช้ชีวิต (เกิดการเปลี่ยนแปลงขึ้น) รายได้ (หลายคนสูญเสียงานและรายได้) ความรู้สึกมั่นคงและปลอดภัย (ไม่รู้ว่าเหตุการณ์จะจบเมื่อไร และ ไม่รู้ว่าเราจะติดเชื้อโรคนี้หรือไม่) ทำให้เกิดความรู้สึกวิตกกังวลขึ้นและนำพาไปสู่ความรู้สึกสิ้นหวัง และ ไม่รู้จะจัดการกับสถานการณ์ หรือ ชีวิตของตัวเองอย่างไร

บทความแนะนำ "4 วิธีลดความเครียดขณะอยู่บ้าน (คนเดียว) ช่วง COVID-19"

มีงานวิจัยทางด้านจิตวิทยาได้เปิดเผยว่า คุณค่า (value) ที่บุคคลหนึ่ง ๆ ให้กับตัวเองและการใช้ชีวิตเป็นเครื่องนำทางที่ดีในการรอดพ้นจากวิกฤตต่างๆ ในชีวิตได้

คุณค่า (value) คือ สิ่งที่เราเลือกให้ความสำคัญและพัฒนาตัวเองเพื่อให้มีคุณค่าเช่นนั้นในตัวเอง ยกตัวอย่างเช่น แพรให้คุณค่ากับการเติบโต (growth) สิ่งที่แพรจะทำเพื่อสนับสนุนคุณค่านี้ ก็คือ การเรียนรู้และลงมือทำเพื่อให้ชีวิตของแพรก้าวไปข้างหน้า และ รู้สึกว่าตัวเองเติบโตขึ้นเสมอ เป็นต้น

เมื่อใดก็ตามที่เรารู้สึกซึมเศร้า วิตกกังวล หรือสิ้นหวัง เมื่อเรารู้ทันความคิดนั้น แทนที่จะให้ความคิด ทำให้เรารู้สึกแย่และหยุดอยู่กับที่ ให้เราเปลี่ยน โฟกัส ในเรื่องที่มีผลต่ออารมณ์ด้านลบของเราไปคิดถึงคุณค่าในชีวิตที่เราให้ และถามตัวเองว่า เราจะทำอย่างไรได้บ้างในวันนี้ ตอนนี้ เพื่อเราจะยังคงรักษาคุณค่าที่เราให้ไว้ได้

บทความแนะนำ "3 วิธีปลุกพลังความหวังในชีวิตขึ้นมาใหม่"

เมื่อเราเอาพลังงานไปโฟกัสกับเรื่องที่เราให้คุณค่า เมื่อเรามีพฤติกรรมที่สอดคล้องกับความเชื่อของเรา เมื่อนั้น เราจะเริ่มรู้สึกดีขึ้นกับตัวเองอีกครั้ง

ตามหลักการของ CBT ความคิด และ ความรู้สึก มีผลต่อการกระทำของเราเสมอ เมื่อเราปรับความคิดของเรา จากด้านลบให้กลับมาเป็นด้านบวก โดยยึดคุณค่าที่เราให้กับชีวิตเป็นหลัก เช่น ถ้าเราอยากเป็นคนที่มีความก้าวหน้าและเติบโตเสมอ เราจะหยุดอยู่กับที่เฉย ๆ หรือไม่ ถ้าคำตอบคือ ไม่ ให้ถามตัวเองต่อว่า เราจะต้องทำอะไรเพื่อให้เรารักษาคุณค่าที่เราให้ไว้กับตัวเองได้ ถ้าสิ่งนี้สำคัญกับเรา เราจะลุกขึ้นมาลงมือทำ

เราสามารถค้นหา คุณค่าของเราได้ ด้วยวิธีการดังต่อไปนี้

1. นึกถึงคนที่เราชื่นชม 3-6 คน แล้วตั้งคำถามกับตัวเองว่า คุณค่าอะไรในตัวเขาที่ทำให้เราชื่นชม ตัวอย่างเช่น แพรชื่นชม Oprah Winfrey เนื่องจาก ความเชื่อมั่น และตั้งใจทำงาน และเป็นตัวแทนของความเป็นไปได้ คุณค่าที่แพรได้จาก Oprah ก็คือ ความเชื่อมั่นว่าเราจะทำได้ นั่นเอง

2. สังเกตตัวเอง โดยสังเกตจากการตัดสินใจแต่ละครั้งของเรา มักจะมาจากคุณค่าที่เราให้เสมอ ตัวอย่างเช่น เราตัดสินใจจะลาออกจากงานเนื่องจากไม่รู้สึกว่าตัวเองพัฒนา คุณค่าที่เราให้อาจจะเป็น การเติบโต การเรียนรู้ เป็นต้น

จากที่กล่าวมาข้างต้น จะเห็นได้ว่า คุณค่า (value) เป็นสิ่งที่สำคัญมาก ๆ ในการนำพาชีวิตของเราก้าวผ่านวิกฤตและเติบโตไปเป็นคนที่เราอยากจะเป็น เมื่อเรามุ่งมั่น และ โฟกัสกับคุณค่าที่เราให้ แทนที่จะเอาเวลาไปเสียกับสิ่งที่มีผลกระทบด้านลบกับภาวะจิตใจและชีวิตของเรา เมื่อนั้น การเปลี่ยนแปลงที่ความคิดและความรู้สึกก็จะเกิดขึ้น และ เมื่อความคิดเปลี่ยน อารมณ์เปลี่ยน การกระทำของเราก็จะเปลี่ยนแปลงไปด้วย

มีคำคมจากหนังสือเรื่อง The 7 Habits of Highly Effective People ได้กล่าวไว้ว่า “Sow a thought, reap an action; sow an action, reap a habit; sow a habit, reap a character; sow a character, reap a destiny.” ซึ่งแปลเป็นไทยได้ว่า “หว่านเมล็ดพันธ์ความคิด เราก็จะได้เก็บเกี่ยวการกระทำ หว่านเมล็ดพันธ์การกระทำ เราก็จะได้เก็บเกี่ยวอุปนิสัย หว่านเมล็ดพันธ์อุปนิสัย เราก็จะได้เก็บเกี่ยอุปลักษณะ และหว่านเมล็ดพันธอุปลักษณะ เราก็จะได้เก็บเกี่ยวโชคชะตา” หวังว่าจะเป็นประโยชน์นะคะ

สำหรับใครที่กำลังเครียด กังวล คิดมาก ทั้งเรื่องของปัญหา Burn Out จากการทำงาน ปัญหาความสัมพันธ์ต่างๆ ในครอบครัว คนรัก ไปจนถึงภาวะต่างๆ เช่น ซึมเศร้า ทุกปํญหาสำคัญและเป็นเรื่องใหญ่สำหรับเราเสมอ

iSTRONG ยินดีให้บริการ ปรึกษาด้านสุขภาพจิตโดยผู้เชี่ยวชาญ ทั้งจากจิตแพทย์และนักจิตวิทยา ดูรายละเอียดได้ที่นี่

iSTRONG Mental Health

ผู้ดูแลสุขภาพใจให้กับบุคคล ครอบครัว และองค์กร

บริการของเรา

สำหรับบุคคลทั่วไป

• บริการปรึกษา จิตแพทย์และนักจิตวิทยา : http://bit.ly/3lmThUa

• คอร์สฝึกอบรม การเป็นนักจิตวิทยาให้คำปรึกษา : http://bit.ly/3RQfQwS

สำหรับองค์กร

• EAP โปรแกรมสำหรับองค์กร : http://bit.ly/3RLI8Z8

โทร. 02-0268949 หรือ Line : @istrong

ประวัติผู้เขียน : อังคณา เกิดทองมี ศึกษาด้านศิลปศาศตรมหาบัณฑิต (M.A.) สาขาวิชาภาษาอังกฤษเพื่อวัตถุประสงค์เฉพาะ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, วิศวกรรมศาสตร์บัณฑิต (B.Eng.) สาขาวิชาวิศวกรรมอุตสาหการ มหาวิทยาลัยศิลปากร, และ Diploma of International E-Business, Hove College, Brighton, UK มีประสบการณ์การทำงานในตำแหน่งวิศวกรในบริษัทอิเล็กทรอนิกส์ขั้นนำของโลกมากกว่า 5 ปี ปัจจุบันทำงานในตำแหน่งที่ปรึกษาบริษัทด้าน Data Science และเขียนบทความด้านจิตวิทยาให้กับบริษัท iStrong