A Minecraft Movie: ทำอย่างไรให้วัยรุ่นมุ่งมั่นโดยไม่ต้องบังคับ? จิตวิทยาของแรงจูงใจในการเรียน
- Chanthama Changsalak
- Jun 27
- 2 min read
ปัญหาแสนจะปวดใจของพ่อแม่ที่มีลูกอยู่ในวัยเรียน หรืออยู่ในวัยรุ่น ก็คือ ทำอย่างไรให้วัยรุ่นมุ่งมั่นโดยไม่ต้องบังคับ? เพราะเป็นเรื่องยากที่จะสร้างแรงจูงใจลูกวัยรุ่นให้เขาสนใจเรื่องที่ค่อนข้างน่าเบื่ออย่างการเรียน
จึงเป็นที่มาของบทความจิตวิทยาบทความนี้ ที่จะช่วยสร้างแรงจูงใจลูกวัยรุ่น โดยเฉพาะแรงจูงใจในการเรียนผ่านเทคนิคทางจิตวิทยาที่สามารถนำไปปรับใช้ได้กับทุกครอบครัว โดยจะขอยกตัวอย่างให้เห็นภาพโดยการ Tie-in ไปกับภาพยนตร์พันล้านดอลล่าสหรัฐของปีนี้ อย่าง A Minecraft Movie ค่ะ
A Minecraft Movie เป็นภาพยนตร์แฟนตาซี ผจญภัย ที่สร้างมาจากเกมชื่อ Minecraft ซึ่งต้องถือว่าเป็นภาพยนตร์ที่สร้างมาจากเกมที่ประสบความสำเร็จสูง และเนื้อหาเป็นมิตรกับครอบครัวมาก
โดย A Minecraft Movie เล่าถึงตัวละครหลัก 3 ตัวละครที่มีความเป็นเด็กในตัวสูง อย่างเฮนรี่ เด็กชายที่กำลังจะเข้าสู่วัยรุ่น ผู้เพิ่งสูญเสียแม่ จึงต้องอาศัยอยู่กับพี่สาวผู้ใจดีและพยายามจะเข้าใจเขา อย่างนาตาลี เฮนรี่และนาตาลี ได้ย้ายเข้ามาอาศัยอยู่ที่เมืองใหม่เพื่อลดค่าใช้จ่ายของครอบครัว และนั่นทำให้เด็กวัยรุ่นที่มีความคิดสร้างสรรค์สูงอย่างเฮนรี่ต้องเผชิญกับการกลั่นแกล้งในโรงเรียน
การถูกปฏิเสธความสามารถจากคนรอบข้าง จึงทำให้เขาขาดแรงจูงใจในการเรียน ด้วยความที่เฮนรี่ไม่มีเพื่อนในเมืองใหม่เลย ก็ทำให้เขาไปรู้จักกับการ์เร็ตต์ เด็กหนวด อดีตสุดยอดเกมเมอร์ตู้เกม ฉายา “คนเก็บขยะ” ที่พยายามหาเงินมาต่อชีวิตร้านเกม แต่ก็ ขาดแรงจูงใจในการพัฒนาร้านเกมจนมันค่อย ๆ เสื่อมโทรมไปตามกาลเวลา และกำลังจะถูกลืม
จนเมื่อกระทั่งเฮนรี่และการ์เร็ตต์ได้หลุดเข้าไปในโลกของ Minecraft และได้พบกับสตีฟ เด็กหนวดอีกหนึ่งคนที่มีความสุขกับการใช้ชีวิตในโลกสมมุติจนตัดขาดจากโลกจริง และการผจญภัยร่วมกับของทั้งสามก็นำไปสู่การเติบโต การเติมแรงใจให้แก่กัน ซึ่งเราสามารถนำมาประยุกต์เป็นเทคนิคจิตวิทยาในการสร้างแรงจูงใจลูกวัยรุ่นโดยเฉพาะแรงจูงใจในการเรียน ดังนี้
ตามทฤษฎีจิตวิทยา Self‑Determination Theory (SDT) ของ Edward L. Deci และ Richard M. Ryan อธิบายว่า มนุษย์มีแรงจูงใจจากภายใน (intrinsic motivation) ที่จะเติบโต มีชีวิตที่มีความหมาย และมีความสุขโดยมี “ความต้องการทางจิตใจพื้นฐาน 3 ด้าน” ได้แก่
ความเป็นอิสระ (Autonomy)
ในโลกของ Minecraft ค่อนข้างจะอิสระ มีกฎเกณฑ์หลวม ๆ เพียงแค่ใช้ชีวิตโดยไม่เบียดเบียนสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ นอกนั้นจะใช้ชีวิตอย่างไร หรือจะทำอะไรใน Minecraft ก็ได้ ด้วยความอิสระนี่เอง ที่ทำให้เฮนรี่ การ์เร็ตต์ และสตีฟ มีความมั่นใจที่จะเป็นตัวของตัวเอง เพราะโลกนี้ไม่มีใครมาตัดสินเขา
เขาสามารถสรางสรรค์สิ่งต่าง ๆ ได้ขีดสุดตามที่เขาจะสามารถจิตนาการได้ นั่นจึงทำให้ทั้งสามหนุ่มไม่กลัวที่จะสร้างสรรค์ และมั่นใจที่จะใช้ชีวิต ซึ่งนำไปสู่ความภาคภูมิใจในตนเอง และความภาคภูมิใจในตนเองนี่เองที่ช่วยสร้างแรงจูงใจลูกวัยรุ่น และนำไปสู่แรงจูงใจในการเรียน
ดังนั้นหากคุณพ่อคุณแม่มีความต้องการที่จะสร้างแรงจูงใจลูกวัยรุ่นต้องให้อิสระทางความคิด อิสระในการใช้ชีวิตที่พอเหมาะพอดีกับลูก เช่น กำหนดกฎเกณฑ์ร่วมกันในครอบครัว เชื่อใจลูกโดยการให้ลูกได้ใช้ชีวิตของตนเองบ้าง เป็นต้น เมื่อลูกมีอิสระ ลูกก็จะมีแรงจูงใจที่จะสร้างสรรค์สิ่งต่าง ๆ รวมถึงการเรียนที่อาจจะนอกกรอบบ้าง แต่ได้ผลดีเช่นเดียวกัน
ความสามารถ (Competence)
ความสามารถ ก็เป็นกุญแจสำคัญในการสร้างแรงจูงใจลูกวัยรุ่น เพราะเมื่อลูกมั่นใจในความสามารถของตนเอง เขาก็จะเกิดแรงจูงใจในการเรียน ดังเช่นที่เฮนรี่ ผู้มีความคิดสร้างสรรค์สูง และยังมีความสามารถทางการประดิษฐ์ แต่ด้วยที่เขาเป็นเด็กใหม่ในโรงเรียน และมักจะคิดนอกกรอบ จึงถูกครูตำหนิ และถูกเพื่อน ๆ แกล้ง
จึงทำให้เขาไม่มั่นใจในความสามารถของตนเอง จนทำให้สิ่งนี้เป็นแผลฝังใจ ดังที่เราจะเห็นได้ในฉากที่เฮนรี่ต้องสู้กับ Enderman แล้วถูกฉุดดำดิ่งในจิตใต้สำนึกที่เขาฝังใจว่าคนรอบข้างดูถูกความสามารถของเขา โดยเฉพากับนาตาลี ที่มองว่าความสามารถของเขาเป็น “ปัญหา”
แต่เมื่อเฮนรี่ใช้ความสามารถของเขาแก้ปัญหาต่าง ๆ ในโลก Minecraft ได้เป็นผลสำเร็จ เขาก็ค้นพบว่าความสามารถของเขามีประโยชน์ และสามารถสร้างคุณค่าได้มาก เขาจึงมีความภูมิใจและไม่ลังเลที่จะนำความสามารถของเขามาใช้ประโยชน์ในโลกจริง
นอกจากนี้ สตีฟ และการ์เร็ตต์ ก็ค้นพบว่าความสามารถของเขาไม่ได้ไร้ค่า สามารถนำมาสร้างมูลค่าให้กับสิ่งที่เขารักในชีวิตจริงได้ และนาตาลี รวมถึงดอร์น ต่างก็ค้นพบว่าตนเองมีความสามารถที่ซ่อนอยู่ และนำมาต่อยอดเป็นอาชีพเลี้ยงดูตัวเองและครอบครัวในโลกจริงได้
ความเชื่อมโยงทางสังคม (Relatedness)
ในโลกของ Minecraft ทุกคนเชื่อมโยงและขับเคลื่อนการใช้ชีวิตไปพร้อมกัน เมื่อเราสร้างสิ่งหนึ่งขึ้นมา ไม่ว่าจะเป็นเมือง เป็นป่า เป็นหมู่บ้าน ตัวละครใน Minecraft ก็จะได้ประโยชน์ไปด้วย อีกทั้งด้วยความที่เฮนรี่ สตีฟ การ์เร็ตต์ นาตาลี และดอร์น เป็นมนุษย์เพียง 5 คนบนโลก Minecraft
จึงส่งผลให้ทั้ง 5 คนต้องพึ่งพากัน ช่วยเหลือกัน เกิดการมีส่วนร่วมในการสร้างโลก Minecraft ขึ้นมาร่วมกัน เกิดเป็นความเชื่อมโยงทางสังคม ที่ทุกคนมีความเกี่ยวโยงเชื่องร้อยสัมพันธ์กัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งทางความรู้สึก เมื่อเกิดปัญหาทุกคนจึงร่วมแรงร่วมใจช่วยกันแก้ไขปัญหา จนผ่านวิกฤติไปได้ด้วยดี
เปรียบเช่นเดียวกับความผูกพันในครอบครัว หากคุณพ่อ คุณแม่ หรือครอบครัวสามารถสร้างความเชื่อมโยงทางสังคมกับลูกวัยรุ่นได้ ผ่านการทำกิจกรรมร่วมกันในครอบครัว เช่น ไปเที่ยวด้วยกัน ทำงานจิตอาสาร่วมกัน ทำงานอดิเรกร่วมกัน เป็นต้น
เมื่อลูกเกิดความรู้สึกว่าเขาเป็นส่วนหนึ่งของครอบครัว เขาเป็นส่วนหนึ่งของสังคม เราก็สามารถสร้างแรงจูงใจลูกวัยรุ่นให้เกิดแรงจูงใจในการเรียนที่เข้มข้นได้
ถึงแม้ A Minecraft Movie จะเป็นภาพยนตร์ที่เน้นสร้างความสนุกสนาน แต่พ่อแม่อย่างเราก็สามารถเรียนรู้เทคนิคจิตวิทยาในการสร้างแรงจูงใจลูกวัยรุ่นได้ ผ่านการให้อิสระแก่ลูก ส่งเสริมและสนับสนุนความสามารถของลูก และสร้างความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของครอบครัวให้แก่ลูก
เพื่อเสริมสร้างความภาคภูมิใจให้แก่เขา เมื่อลูกภาคภูมิใจในตนเอง ลูกก็จะเชื่อมั่นว่าเขาสามารถสร้างสรรค์สิ่งดี ๆ และสามารถพัฒนาตนเองไปสู่จุดที่ดีกว่า กลายเป็นแรงจูงใจในการเรียน แรงจูงใจในการใช้ชีวิตที่จะผลักดันให้เขามีความสุขและมีชีวิตที่มีคุณภาพได้
iSTRONG Mental Health
ผู้ดูแลสุขภาพใจให้กับบุคคล ครอบครัว และองค์กร
บริการของเรา
สำหรับบุคคลทั่วไป
บริการปรึกษา จิตแพทย์และนักจิตวิทยา : http://bit.ly/3lmThUa
คอร์สฝึกอบรมทักษะด้านจิตวิทยา : http://bit.ly/3RQfQwS
สำหรับองค์กร
EAP โปรแกรมสำหรับองค์กร : http://bit.ly/3RLI8Z8
โทร. 02-0268949 หรือ Line : @istrong
บทความแนะนำ
อ้างอิง 1. Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000).
The "what" and "why" of goal pursuits: Human needs and the selfdetermination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227–268. https://doi.org/10.1207/S15327965PLI1104_01
2. Zubernis, L. (2025, April 10).
Why Minecraft Movie fans are getting rowdy and going viral. In The Science of Fandom. Psychology Today. https://www.psychologytoday.com/us/blog/the-science-of-fandom/202504/why-minecraft-movie-fans-are-getting-rowdy-and-going-viral
ประวัติผู้เขียน
จันทมา ช่างสลัก บัณฑิตจิตวิทยาคลินิกจากรั้ว มช. และมหาบัณฑิตจาก NIDA ปัจจุบันเป็นคุณแม่ลูก 1 ผู้เป็นทาสแมว ที่มุ่งมั่นจะพัฒนาการเขียนบทความจิตวิทยาให้โดนใจผู้อ่าน และสร้างแรงกระเพื่อมทางสังคม ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในเชิงบวกบนโลกใบนี้