เข้าใจตัวเองก่อนเข้าใจผู้อื่นจิตวิทยา TA ที่จะช่วยให้ชีวิตเบาและมีความสุข
- iStrong team
- 2 hours ago
- 2 min read
ในทุกวันของการทำงาน เราอาจรู้สึกเหมือนต้อง “อ่านใจคนอื่น” ตลอดเวลา ไม่ว่าจะเป็นหัวหน้าที่อารมณ์แปรปรวน ลูกน้องที่งอแง หรือเพื่อนร่วมงานที่พูดจายากเข้าใจ หลายคนพยายามปรับตัวเพื่อให้ “เข้ากับคนอื่น” แต่กลับลืมตั้งคำถามง่าย ๆ ว่า แล้วเรายัง “เข้าใจตัวเอง” อยู่ไหม?
เพราะความจริงคือ ก่อนที่เราจะสื่อสารกับใครให้ได้ผล เราต้องเริ่มจาก “ฟังตัวเองให้เป็น” เสียก่อน หลายคนสื่อสารจาก “ภาวะจิต” ที่ตนเองไม่รู้ตัว เป็นหัวหน้าที่พูดแรง ทั้งที่จริง ๆ แค่กังวล เป็นลูกน้องที่ประชด ทั้งที่จริง ๆ แค่รู้สึกไม่มั่นใจ เป็นเพื่อนร่วมงานที่เก็บเงียบ ทั้งที่ในใจเต็มไปด้วยความกลัว ทั้งหมดนี้ไม่ได้เกิดจาก “คนพูดไม่ดี” แต่เกิดจาก “ใจที่ยังไม่รู้จักตัวเองดีพอ”
TA เครื่องมือส่องใจ ที่เข้าใจง่ายที่สุดในโลก
จิตวิทยา TA (Transactional Analysis) ไม่ได้มีไว้เพื่อ “เข้าใจคนอื่น” เท่านั้น แต่เป็นเครื่องมือที่ช่วยให้เรา “เข้าใจตัวเอง” ผ่านมุมมองที่เรียกว่า Ego State มนุษย์ทุกคนมี 3 ภาวะจิตหลัก
Parent State ภาวะพ่อแม่ เสียงในหัวที่เต็มไปด้วยกฎ ระเบียบ และความคาดหวัง
Child State ภาวะเด็ก ความรู้สึกแท้ ๆ ภายใน เช่น ความกลัว ความดีใจ ความต้องการการยอมรับ
Adult State ภาวะผู้ใหญ่ ส่วนของเหตุผล การวิเคราะห์ และการรับมืออย่างสมดุล
ทุกครั้งที่เราพูดหรือฟัง เราใช้ “ภาวะจิต” เหล่านี้โดยไม่รู้ตัวบางครั้งเราดุคนอื่น ทั้งที่จริง ๆ แค่กำลังกลัวจะถูกตำหนิ บางครั้งเรางอแง เพราะอยากได้รับการยอมรับ หรือบางครั้งเราทำตัวเย็นชา เพราะกลัวจะรู้สึกเจ็บอีก เมื่อเรา “รู้ทันภาวะจิตของตัวเอง” เราจะเริ่มฟังคนอื่นด้วยใจที่เบาขึ้นเพราะเราไม่ต้องปกป้องตัวเองด้วยอารมณ์อีกต่อไป
เข้าใจใจตัวเอง ก่อนจะไปเข้าใจใคร
ฟัง “เสียงในหัว” ของตัวเอง
เวลาเผชิญสถานการณ์ตึงเครียด ให้ลองฟังดูว่าเสียงในหัวพูดอะไร
“อย่าทำพลาดอีกนะ” → ภาวะ Parent
“ทำไมต้องเป็นฉันทุกที” → ภาวะ Child
“ตอนนี้เราควรจัดการอย่างไรดีที่สุด” → ภาวะ Adult
การรู้ว่าเราอยู่ในภาวะไหน จะทำให้เราควบคุมอารมณ์และสื่อสารได้ดีขึ้น
หยุด “เล่นเกมจิต” ที่ตัวเองไม่รู้ตัว
หลายคนเผลอเข้าสู่เกมดราม่าโดยไม่ตั้งใจ เช่น
- ทำงานหนักเพื่อให้คนชม (Rescuer → Victim)
- ดุคนอื่นเพราะรู้สึกควบคุมไม่ได้ (Persecutor)
การรู้ทันรูปแบบพฤติกรรมแบบนี้ จะช่วยให้เราไม่ตกหลุมความเหนื่อยทางใจ
พูดกับตัวเองด้วยความเมตตา
ทุกครั้งที่รู้สึกเหนื่อย ลองถามตัวเองว่า “ตอนนี้ฉันต้องการอะไร?” บางครั้งคำตอบอาจไม่ใช่ “คำแนะนำ” แต่เป็น “ความเข้าใจ”
ตัวอย่าง Case Study
Case ที่ 1 : หัวหน้าที่โกรธง่าย เพราะกลัวจะล้มเหลว
หัวหน้าคนหนึ่งมักดุทีมทุกครั้งที่งานมีปัญหาแต่เมื่อเข้าใจหลักการ TA เขาพบว่าจริง ๆ แล้ว “เสียงในหัว” ของเขาเป็นเสียงจากพ่อที่คาดหวังสูง เขาไม่ได้โกรธทีม แต่ “กลัวจะไม่เก่งพอ”เมื่อเข้าใจ เขาเริ่มปรับวิธีพูด และทีมกลับให้ความร่วมมือมากขึ้น
Case ที่ 2 : HR ที่หมดไฟจากการดูแลคนทั้งองค์กร
HR สาวคนหนึ่งรู้สึกว่าตัวเองต้อง “ช่วยทุกคน” จนลืมที่จะดูแลหรือช่วยเหลือตัวเอง หลังจากเข้าใจ TA เธอรู้ว่าตัวเองติดอยู่ในโหมด Rescuer (ผู้ช่วยเหลือ) ตามหลักของของ Drama Triangle เธอเลยเริ่มเรียนรู้จะ “ฟังโดยไม่ต้องแก้ไข” รู้จักผ่อนหนักผ่อนเบาตามเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น และนั่นทำให้เธอรู้สึกเบาขึ้นอย่างไม่น่าเชื่อ
Case ที่ 3 : ลูกน้องที่ประชดทุกครั้งที่ถูกสอนงาน
ชายหนุ่มคนหนึ่งรู้สึกหงุดหงิดทุกครั้งที่หัวหน้าให้ฟีดแบ็ก แต่หลังจากเรียนรู้เรื่องภาวะจิต เขารู้ว่าตัวเองกำลังอยู่ในโหมด Child (เด็ก, งอแงไม่ได้ดั่งใจ) และหัวหน้ากำลังพูดจากโหมด Parent (พ่อแม่, ควบคุม) เขาเริ่มเปลี่ยนมุมมองคิด ลองหยุดตอบโต้และฟังด้วยภาวะ Adult (ใช้หลักเหตุผล, คิดตาม) ผลคือ เค้าเข้าใจเหตุและผลของหัวหน้ามากขึ้น รู้ถึงความหวังดีและวัตถุประสงค์ที่แท้จริง ทำให้ความสัมพันธ์ในทีมดีขึ้นทันตาเห็น
การเข้าใจ “ใจตัวเอง” คือก้าวแรกของการสื่อสารที่มีพลัง หลายคนพยายามเปลี่ยนคนอื่นให้เข้าใจเรา แต่การเปลี่ยนที่แท้จริง เริ่มจาก “เปลี่ยนวิธีที่เราฟังตัวเอง” หลักสูตร The Art of Influence จะสอนให้คุณเข้าใจ “ภาวะจิต” ของทั้งตัวเองและคนอื่นอย่างลึกซึ้ง ผ่านการเรียนรู้เชิงจิตวิทยา TA ที่สามารถนำไปใช้ได้จริงในชีวิตและการทำงาน
โดยคลาสนี้ถูกออกแบบผ่านศาสตร์จิตวิทยา TA ที่จะเปลี่ยนการสื่อสารของคุณไปตลอดกาล คุณจะได้รู้ทักษะเรื่องนี้เพิ่มเติมอย่างลึกซึ้งกับนักจิตวิทยาที่มากประสบการณ์ รวมทั้งได้ฟังเคสตัวอย่างการใช้จำนวนมาก พร้อมกิจกรรมการฝึกปฏิบัติในคลาสที่เหมาะสำหรับที่ทำงาน ชีวิตประจำวัน ครอบครัว และสถานการณ์ที่หลากหลาย
เพราะการสื่อสารที่ดีที่สุด เริ่มจาก “ใจที่เข้าใจตัวเอง” และเมื่อเราฟังตัวเองได้ดีพอ เราจะฟังผู้อื่นด้วยหัวใจได้ลึกยิ่งกว่าเดิม
ประโยชน์ต่อตนเอง
เข้าใจตัวเองมากขึ้น ไม่หลงอยู่กับอารมณ์ชั่ววูบ
ลดความเครียดและความรู้สึกผิดในการสื่อสาร
มีสติและเมตตากับตัวเองมากขึ้น
ประโยชน์การทำงาน
เข้าใจแรงจูงใจของตัวเองและผู้อื่น
รับมือกับความขัดแย้งได้โดยไม่สูญเสียความสัมพันธ์
สื่อสารในเชิงบวก สร้างความไว้ใจระยะยาว
ประโยชน์ต่อองค์กร
พัฒนา Soft Skill ที่สำคัญที่สุดของยุคนี้: Emotional Intelligence
สร้างวัฒนธรรมทีมที่ปลอดภัยทางใจ (Psychological Safety)
ลดความตึงเครียด เพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของทั้งทีม
iSTRONG Mental Health
ผู้ดูแลสุขภาพใจให้กับบุคคล ครอบครัว และองค์กร
บริการของเรา
สำหรับบุคคลทั่วไป
บริการปรึกษา จิตแพทย์และนักจิตวิทยา : http://bit.ly/3lmThUa
คอร์สฝึกอบรมทักษะด้านจิตวิทยา : http://bit.ly/3RQfQwS
สำหรับองค์กร
EAP โปรแกรมสำหรับองค์กร : http://bit.ly/3RLI8Z8
โทร. 02-0268949 หรือ Line : @istrong