เข้าใจตัวเอง = เข้าใจคนอื่น เรียนรู้จิตวิทยาความเข้าใจที่จะช่วยให้อะไรง่ายขึ้น
- iStrong team
- 2 days ago
- 2 min read
เมื่อความเหนื่อยในงาน...ไม่ใช่แค่งานที่ทำ คุณเคยรู้สึกไหมว่า “งานมันไม่หนักเท่าใจ” เหนื่อยจากการต้องเข้าใจคน ต้องแปลอารมณ์จากน้ำเสียงและสีหน้า ต้องควบคุมความรู้สึกไม่ให้ปะทะกับใคร บางวันแค่ประชุมหนึ่งชั่วโมงก็หมดพลังชีวิตแล้วที่จริง “คน” ไม่ได้ตั้งใจจะทำให้เราเหนื่อย แต่เพราะแต่ละคนต่างมี “ความรู้สึก” ที่ไม่ได้พูดออกมา
เราทุกคนต่างก็พยายาม “ปกป้องตัวเอง” ด้วยวิธีที่ต่างกัน บางคนเงียบ บางคนประชด บางคนพูดแรง จนสุดท้ายความ สัมพันธ์ในที่ทำงานกลายเป็นเหมือนสนามอารมณ์ ที่ไม่มีใครชนะจริง ๆ หลายคนเข้าใจผิด คิดว่า “การทำงานกับคน” หมายถึงต้องเข้าใจคนอื่นให้ได้
แต่จิตวิทยาการให้คำปรึกษาบอกเราว่า “เราจะเข้าใจใครไม่ได้เลย ถ้ายังไม่เข้าใจตัวเอง” เพราะเรามักไม่ได้โกรธคนอื่นเท่ากับ “ความรู้สึกของเรา” ที่ยังไม่ถูกเข้าใจ เราหงุดหงิดเวลาโดนขัด เพราะอยากให้คนเห็นความตั้งใจ เรารู้สึกเสียใจเวลาโดนตำหนิ เพราะอยากให้คนเห็นคุณค่า และเรารู้สึกเครียด เพราะพยายาม “เป็นที่ยอมรับ”
โดยไม่รู้ว่ากำลังสูญเสียความเป็นตัวเองไป การเข้าใจตัวเองจึงไม่ใช่เรื่องของอารมณ์เท่านั้น แต่มันคือ “ทักษะการอยู่ร่วมกับคนอื่น” ที่ทำให้ชีวิตง่ายขึ้นในทุกความสัมพันธ์ ทั้งที่ทำงานและที่บ้าน
เข้าใจ “ภายในใจ” ก่อน “ภายนอกคนอื่น”
ในทางจิตวิทยาการให้คำปรึกษา (Counseling Psychology) สิ่งแรกที่นักให้คำปรึกษาทุกคนต้องเรียนรู้ ไม่ใช่ “วิธีพูดให้เข้าใจ” แต่คือ “การฟังใจตัวเองให้เป็น” มันคือกระบวนการของ Self-awareness การสังเกตตัวเองอย่างไม่ตัดสิน เมื่อเรารู้เท่าทันอารมณ์ของเรา เราจะสามารถเลือก “วิธีตอบสนอง” แทนที่จะ “ตอบโต้ด้วยอารมณ์”
ลองนึกภาพเวลาคุณถูกหัวหน้าพูดแรงใส่ ทันทีที่ใจเริ่มร้อน สมองเราจะสั่งให้ “ปกป้องตัวเอง” บางคนสวนกลับ บางคนเก็บไว้ในใจ แล้วกลายเป็นความเครียดสะสม แต่ถ้าคุณมี Self-awareness คุณจะรู้ว่า “ตอนนี้ฉันกำลังรู้สึกโกรธ เพราะรู้สึกไม่เป็นที่ยอมรับ” แค่การรู้เท่าทันนั้น ก็ทำให้เราหยุดพลังลบไว้ได้ครึ่งหนึ่งแล้ว
Self-awareness คือสิ่งที่นักให้คำปรึกษาฝึกจนเป็นนิสัย เพราะการฟังผู้อื่นให้เข้าใจ ต้องเริ่มจากการฟัง “เสียงข้างในของตัวเอง” ก่อนเสมอ และเมื่อเราเริ่มเข้าใจตัวเองได้ดี เราจะไม่หลงทางในอารมณ์คนอื่นอีกต่อไป จะไม่เอาความรู้สึกของเขามาเป็นของเรา และจะเริ่มเข้าใจว่า “ทุกคนล้วนกำลังพยายามอยู่รอดในแบบของตัวเอง”
How to 5 ขั้นตอนฝึกเข้าใจตัวเองแบบนักให้คำปรึกษา
Observe สังเกตสิ่งที่เกิดขึ้นกับร่างกายและอารมณ์
ทุกครั้งที่รู้สึกไม่สบายใจ ลองหยุดและสังเกต มือกำแน่นไหม หายใจถี่ไหม เสียงในหัวพูดอะไรกับตัวเองอยู่ แค่การสังเกตโดยไม่ตัดสิน ก็เป็นจุดเริ่มต้นของการรู้จักตัวเอง
Name it ตั้งชื่อให้กับความรู้สึกนั้น
เมื่อเราตั้งชื่อได้ เราจะเริ่มควบคุมได้ “ฉันกำลังรู้สึกผิดหวัง” “ฉันกำลังรู้สึกกลัวว่าจะไม่ดีพอ” คำเรียบง่ายเหล่านี้คือสะพานเชื่อมระหว่าง “อารมณ์” กับ “สติ”
Ask why – ถามตัวเองว่าเพราะอะไร
อย่าหยุดแค่รู้สึก ให้ถามต่อว่า “เพราะอะไรฉันถึงรู้สึกแบบนี้” บางทีเราจะพบว่าความโกรธไม่ได้มาจากเหตุการณ์นั้นเลย แต่มาจาก “อดีตที่ยังไม่จบในใจเรา”
Pause หยุดก่อนตอบสนอง
ก่อนจะพูดอะไรออกไป ลองเว้นช่วง 5 วินาที หายใจเข้าลึก ๆ แล้วถามตัวเองว่า “สิ่งที่ฉันจะพูด จะทำให้สถานการณ์ดีขึ้นหรือแย่ลง”
Reflect ทบทวนใจตัวเองทุกวัน
เขียนสิ่งที่รู้สึกในแต่ละวันออกมาเป็นบันทึก ไม่ต้องเขียนสวย แค่ซื่อสัตย์กับความรู้สึก คุณจะเริ่มเห็น “รูปแบบของอารมณ์” ตัวเอง และค่อย ๆ เข้าใจว่าตัวคุณต้องการอะไรจริง ๆ
Case Study 3 เรื่องของคนที่เข้าใจตัวเองจนชีวิตเปลี่ยน
Case ที่ 1 : พนักงานที่หยุดโกรธหัวหน้าได้เพราะเริ่มฟังใจตัวเอง
ตูนเคยเป็นพนักงานที่เก่งแต่ขี้หงุดหงิด เขามักระเบิดอารมณ์ใส่หัวหน้าเวลาถูกติ จนวันหนึ่งระหว่างคอร์สฝึก เขาได้ลองฝึก “ฟังใจตัวเอง” เขาพบว่า สิ่งที่ทำให้เขาโกรธไม่ใช่คำพูดหัวหน้า แต่คือ “ความกลัวว่าจะไม่เก่งพอ”
พอรู้ต้นเหตุ เขาเริ่มยิ้มรับคำติได้มากขึ้น เพราะเห็นว่ามันคือโอกาสพัฒนา ตอนนี้หัวหน้าไว้ใจเขาให้ดูแลทีมย่อย และเขาบอกว่า “ฉันรับมือกับความเครียดได้มากขึ้น และก็เข้าใจตัวเองมากขึ้นด้วย”
Case ที่ 2 : หัวหน้าที่หยุดใช้เสียงดังเป็นเกราะป้องกันตัวเอง
พี่เบียร์เป็นหัวหน้าที่ลูกน้องกลัว เขาชอบพูดเสียงดังเวลาคุมงาน แต่หลังจากเข้าเรียนคอร์สจิตวิทยาเพื่อพัฒนาทักษะการฟัง
เขาพบว่าเสียงดังของเขามาจาก “ความกลัวว่าจะถูกมองว่าอ่อนแอ”
หลังจากนั้น เขาเริ่มเปลี่ยนจากสั่งเป็นถาม เปลี่ยนจากชี้นิ้วเป็นพยักหน้า และเริ่มรู้สึกว่าทีม “อยากทำงานให้” ไม่ใช่ “จำใจทำ”
Case ที่ 3 : HR ที่เข้าใจว่าความเงียบของพนักงานคือสัญญาณขอความช่วยเหลือ
พี่ต่าย ฝ่ายบุคคล มักสงสัยว่าทำไมบางคนลาออกโดยไม่พูดอะไรเลย จนเธอเริ่มฝึกฟัง “ภาษาที่ไม่ได้พูด” เธอสังเกตจากท่าที สายตา และน้ำเสียง เธอพบว่าหลายคนไม่ได้อยากไป แต่จำใจต้องไป เพราะไม่กล้าพูดถึงความรู้สึกกลัว หรือรู้สึกไม่ถูกเห็นคุณค่า
ตั้งแต่นั้นมา เธอเปลี่ยนวิธีพูดจากเป็น HR ที่แค่คอยสอดส่องและถามผ่าน ๆ เป็นถามด้วยความห่วงใยว่า “มีอะไรให้ช่วยไหม” และ “ช่วงนี้รู้สึกยังไงบ้างกับงาน” ซึ่งกลายเป็นคำถามเปลี่ยนทุกอย่าง เพราะมันเปิดประตูใจให้คนกล้าเล่ามากขึ้น
เข้าใจ ใจตัวเอง คือจุดเริ่มต้นของการเข้าใจคนอื่น
ในวันที่คนส่วนใหญ่พยายาม “สื่อสารให้คนเข้าใจ” สิ่งที่เราลืมทำมากที่สุดคือ “ฟังใจตัวเองให้เข้าใจ” การเข้าใจตัวเองไม่ใช่เรื่องของอารมณ์อย่างเดียว แต่มันคือ “ศิลปะแห่งการอยู่กับมนุษย์”เพราะถ้าเรายังไม่เข้าใจว่า “เรากำลังรู้สึกอะไร” ก็ยากจะเข้าใจว่า “คนอื่นกำลังต้องการอะไร”
และนั่นคือเหตุผลที่ “ทักษะนักให้คำปรึกษา” กลายเป็นทักษะจำเป็นของคนยุคนี้ มันไม่ได้ใช้แค่กับการช่วยคนอื่น แต่มันคือกระจกสะท้อนให้เราเห็น “ตัวเองในมุมใหม่”เมื่อคุณเรียนรู้วิธีฟังคนอื่นอย่างลึกซึ้ง คุณก็จะได้ยิน “เสียงในใจตัวเอง” ชัดขึ้นด้วย หลักสูตรทักษะจิตวิทยาการให้คำปรึกษา จาก iSTRONG
คอร์สที่ออกแบบมาเพื่อช่วยให้คุณเข้าใจทั้ง “คนอื่น” และ “ตัวเอง” ผ่านหลักจิตวิทยาเชิงลึกฝึกทั้งภาคทฤษฎีและปฏิบัติ ได้ทดลองฟัง พูด และรับมืออารมณ์จริงจากเคสจำลองพร้อมการดูแลใกล้ชิดโดย จิตแพทย์และนักจิตวิทยาผู้เชี่ยวชาญ
หลายคนที่ผ่านคอร์สนี้บอกว่า “สิ่งที่ได้กลับมาไม่ใช่แค่ทักษะ แต่คือความเข้าใจชีวิตในแบบที่ไม่เคยเห็นมาก่อน” เพราะสุดท้าย การเข้าใจตัวเอง คือจุดเริ่มต้นของทุกความสัมพันธ์ที่ดีไม่ว่าจะในที่ทำงาน ในครอบครัว หรือในหัวใจของเราเอง 💛
iSTRONG Mental Health
ผู้ดูแลสุขภาพใจให้กับบุคคล ครอบครัว และองค์กร
บริการของเรา
สำหรับบุคคลทั่วไป
บริการปรึกษา จิตแพทย์และนักจิตวิทยา : http://bit.ly/3lmThUa
คอร์สฝึกอบรมทักษะด้านจิตวิทยา : http://bit.ly/3RQfQwS
สำหรับองค์กร
EAP โปรแกรมสำหรับองค์กร : http://bit.ly/3RLI8Z8
โทร. 02-0268949 หรือ Line : @istrong